Eliminacje mistrzostw świata 2022 - Lesław Ćmikiewicz wspomina mecz na Wembley z roku 1973 - piłka nożna [Wywiad]

17 października roku 1973. I wszystko jasne.

Na Wembley Polaków skazywano na pożarcie. Bramkarz Jan Tomaszewski wyznał potem, że w czasie odgrywania hymnów modlił się, by nie było pogromu. Piłkarze Alfa Ramseya pewni swego byli bardzo, ich kibice też, o mediach nie wspominając.

Ćmikiewicz w barwach narodowych razy wystąpił 57. Bronił ich i wtedy, na Wembley, kiedy wybrańcy Kazimierza Górskiego wyszarpali remis 1:1, w spotkaniu przypominającym horror, a pewnie go przebijającym. Dla nich oznaczało to awans do mundialu, w którym miejsce zajęli trzecie. Anglicy w imprezie nie wystąpili, co dramatem było narodowym.

Wspomnienia o bitwie z 17 października niestety zaczęły się nie najlepiej.

LESŁAW ĆMIKIEWICZ: Mam nadzieję, że pan nie słyszy, jak jęczę z bólu. Dysk mi wyskoczył, fatalna sprawa.

Nie, nie, to tak szybko nie przechodzi. Proszę pytać. I wybaczyć mi, jeżeli rzucę jakieś siarczyste przekleństwo. Naprawdę boli.

Dobre.

Wie pan co? Mając te prawie 74 lata, mogę powiedzieć, że się z panem zgadzam. Kiedyś pewnie bym się zapierał, teraz nie ma nic przeciwko.

Oj, po co o tym pisać, to absolutnie nieistotne. Zamieszanie po wojnie było, we Wrocławiu. Prawdziwa jest ta pierwsza. Ojciec mnie zameldował rok później i w dokumentach pojawiła się ta druga. Czasami mówię, że jestem o rok młodszy, tyle z tego dobrego.

Doskonałe, rozbawił mnie pan.

Nie, "Wesela" akurat nie, a Wojtka znam przecież dobrze, bardzo go lubię.

Też doskonałe.

Moją koszulkę z tamtego meczu otrzymał dziennikarz sportowy Stefan Szczepłek. Tak zapoczątkowałem jego pokaźną kolekcję.

Nie, zupełnie. W samolocie czasami graliśmy w karty, w kierki. Dla zabawy, nie dla pieniędzy. Wtedy było pewnie podobnie.

Ja takiego programu sobie nie przypominam. Ale tak, bardzo niemiłe teksty ukazywały się o nas w angielskiej prasie. Janka Tomaszewskiego nazywali klaunem, mnie mordercą. Pisano, że golimy się szkłem. We wcześniejszych meczach, z Walią i Anglią, rywale wylecieli z boiska po starciach właśnie ze mną. Hockey za kopnięcie bez piłki, a Ball zwyczajnie mnie dusił.

Idziemy w tym Londynie na spacer, za nami pędzi grupa fotoreporterów. Na drugi dzień w gazecie jest tekst i moje zdjęcie, bardzo niekorzystne. Ktoś mi przetłumaczył - "Ćmikiewicz to bandyta o oczach mordercy". Takie kwiatki.

Mieszkaliśmy w hotelu przy Hyde Parku, u faceta z Polski. Oficerem na Batorym był wcześniej, zwiał i osiadł w Londynie. W okolicy należało do niego kilka kamienic, na ulicy słychać było tylko nasz język. Spokój tam mieliśmy, można było pójść na spacerek.

Naprawdę nie pamiętam, ale myślę, że Kazio zrobił ją w hotelu. Musiało być absolutnie zwyczajowo - podał skład, powiedział, kto za kogo odpowiada. Nic wyszukanego.

To stare Wembley było jak konserwa, dźwięk odbijał się i wracał, hałas był zatem nieprawdopodobny. Ci, którzy w spodenkach mieli słabsze gumki, to je gubili.

Nie. Chyba jak każdy wiedziałem, że stajemy przed życiową szansą. Chociaż nie powiem, że byłem pewny sukcesu. Ale zachowanie tych kibiców... Krzyczeli na nas "animals", rzucali puszkami po piwie.

Tak jest, racja. Gwizdali w czasie polskiego hymnu.

Wie pan, dzisiaj możemy sobie o tym porozmawiać, nawet się z tego pośmiać. Inne czasy. Wtedy chodziło o stłamszenie. O pokazanie nam, że nie mamy szans. Żadnych.

Anglicy ograli przed Wembley przeciętnych Austriaków, w sparingu było 7:0. My zmierzyliśmy się z rywalem troszkę trudniejszym, Holandią, jedną z najlepszych drużyn świata. Zremisowaliśmy 1:1, ja akurat kryłem wtedy Cruyffa. Ten wynik o czymś świadczył.

Oczywiście, to było logiczne, że sprawę będą chcieli rozstrzygnąć na samym początku. Muszę panu powiedzieć, że podłoże na Wembley było fatalne, do tego ta typowa, angielska pogoda. Musi mi pan uwierzyć na słowo - boczne sektory murawy wyłożone były darnią. Tam było tak grząsko, że nogi wpadały po kostki. Wembley nie żyło tylko z futbolu, tam odbywały się jeszcze żużel i wyścigi psów. I teraz tak - gdyby Anglicy grali skrzydłami, może coś by nam strzelili. Ale jak mogli grać tymi bokami, skoro tam nie dawało rady biegać. Grali środkiem, stąd ta nasza skomasowana obrona.

No tak, wielki był. Dzień konia. Shilton miał w tym meczu jedną interwencję nieudaną, Janek wiele udanych. Nikt mu tego nie odbierze. A kiedy piłka już go mijała, to zawsze znalazł się ktoś, kto i tak ją wybił.

Tam jeszcze kapitalnie zachował się Robert Gadocha, ściągnął na siebie obrońców.

Stałem po swojej prawej stronie, w okolicach środka boiska. Shilton przepuścił strzał Domarskiego pod brzuchem. Euforia. Szczęście niebywałe.

Bo to była dla nich tragedia. Szok. Cały czas cisnęli, grali na naszej połowie, a tu 0:1.

To zwykli ludzie, denerwowali się, jak my. No niestety, szybko wyrównali.

Ja panu powiem - i wtedy, i teraz nie jestem przekonany, czy to był faul. Myśmy przeszli nad tym do porządku dziennego, bo mecz zakończył się po naszej myśli. Nie było co rozdrapywać ran.

Znowu - inne czasy, inne przepisy. I tak dobrze, że go złapał, a nie uszkodził jakimś wślizgiem, nie przywalił po nogach.

Widziałem, widziałem, z mojej strony Kazio przecież szedł.

Już po meczu, w żartach, powiedziałem do niego: "co, trenerze, nie wytrzymał pan?". "Nie, Lesio, ja chciałem tylko, żeby sędzia szybciej to skończył i w ten sposób mu to pokazałem" - odpowiedział.

A to było jeszcze z pięć minut grania. No cóż, Górskiemu nerwówka też się udzieliła. Wszystkim się udzieliła. Jeden z naszych trenerów już po tym ostatnim gwizdku, kiedy poczuł euforię, zaczął wygrażać angielskim kibicom. Krzyczeć do nich, w sposób... No, słów nie dobierał.

Nie pamiętam, pewnie tak.

Cały czas się broniliśmy, cały czas była robota, cały czas w ogniu. Przecież oni obracali nas jak zwierzynę na rożnie. Za bardzo nie było zatem kiedy się bać. Ale nerwy były, pewnie. Jak cały stadion ryknie na pana, to jednak robi wrażenie. Kiedy do nas przyjeżdżały inne reprezentacje i w Chorzowie, w tym Kotle Czarownic, zaczynał się doping, dreszcze też przechodziły. Ja przy śpiewaniu hymnu unosiłem się z emocji.

Nie przyszli, co w sumie mnie nie zdziwiło. Przecież widziałem, jak dopiero co płakali, tam, na murawie. Stracili tym remisem olbrzymie pieniądze, na ich miejscu też bym płakał.

Po tej kolacji przenieśliśmy się do dyskoteki, żeby odreagować.

Piwo było, to na pewno. Nie wiem, czy coś innego. Bawiliśmy się przednie, nawet jakieś tancerki tam się pojawiły. A komentujący mecz Janek Cieszewski nie schodził z parkietu.

Tak jest. Na samym wejściu DJ zapytał nas wtedy, kim jesteśmy. "Jak to, nie wiesz, człowieku, że to my wyrzuciliśmy waszą drużynę z mistrzostw świata?". Skubany, za kilka minut przyniósł płytę nagraną po zdobyciu przez Anglików mistrzostwa świata i złośliwie nam puszczał. Do rana.

No tak, zapomnieliśmy, że za trzy dni gramy z Irlandią. A Irlandia przywitała nas bardzo ciepło, pogratulował nam premier kraju, szczęśliwy i radosny, że tym Anglikom utarliśmy nosa. Rzadki przypadek, zaprosił nas nawet do parlamentu, z czego skorzystaliśmy.

Janka Tomaszewskiego jako bohatera z Wembley zapytali, jakie trunki preferuje. Janek na to, że piwo. I pod drzwiami hotelowego pokoju czekała na niego skrzynka piwa. Na co ja mówię: "wariacie, nie mogłeś powiedzieć, że whisky?".

Jak najbardziej mogło tak być. Zdaje się, że w żartach usłyszał "skoro Anglię zatrzymałeś sam, to teraz też sobie sam poradź".

Mogę się mylić, ale pamiętam to w ten sposób - z Irlandii wróciliśmy do Anglii, nie Polski, i trochę tam jeszcze pourzędowaliśmy, chyba jeden dzień dłużej, bo była jakaś partyjna impreza w Polsce. A gdybyśmy wrócili, to byśmy ją zepsuli.

Kolejna dobra historia. Nie, wydaje mi się, że braliśmy je chyba już w czasie mistrzostw świata. Żyliśmy w czasach, kiedy wspomaganie w sporcie nie istniało. Żadne. Doktor Garlicki wymyślił, że będzie nam dawał zestaw witamin, tłumacząc, że po tym to dopiero będzie się grało. A to zwykłe placebo było. Okazało się, że szwajcarskie tabletki pochodziły z apteki z Alei Ujazdowskich, podawano je kobietom w ciąży.

O, tak się narodziła wielka polska piłka.

I tak się stało, na igrzyskach w 1972 roku. Graliśmy wtedy z ZSRR. To wtedy nastąpił ten zamach terrorystyczny, trzy razy wychodziliśmy na rozgrzewkę zanim zapadła decyzja, że jednak gramy, że zawody będą kontynuowane.

Do przerwy mecz odbywał się do jednej bramki, niestety naszej, 0:1 to najniższy wymiar kary. Potem wyrównaliśmy, a w końcówce Górski chciał wpuścić Andrzeja Jarosika. A ten wypalił, że na 10 czy 20 minut to on nie wchodzi. Trener użył określenia bardzo mocnego, za nic nie powtórzę. I wpuścił Zygfryda Szołtysika, który strzelił na 2:1.

I tyle było Jarosika w kadrze.

Niestety nie.

W obronie nowy trener postawił na młodych, Michała Helika i Jana Bednarka. No i były błędy. Współpraca pomocników też źle wyglądała, boczni do gry nie wnieśli nic.

Co Sousa zaproponuje na mocnych Anglików - nie wiem. Ma kredyt zaufania, nich go spłaci na Wembley właśnie.

PS: czasie wywiadu Lesław Ćmikiewicz nie użył żadnego siarczystego przekleństwa, tego związanego z bólem też nie.

Autor: rozmawiał Rafał Kazimierczak / Źródło: eurosport.pl