tvnpix tvnpix

Zamknięci w sali, mruki, mało wylewni. To ich prześladuje depresja

Podziel się:

Zamknięci w sali, mruki, mało wylewni. To ich prześladuje depresja
Najważniejsze wydarzenia snookerowe można oglądać w Eurosporcie Foto: Getty Images | Video: Eurosport

Rozważałem próbę samobójczą, czułem się wyczerpany psychicznie, nie mam motywacji do gry, do wstawania z łóżka - płyną rozpaczliwe głosy ze środowiska snookerowego. Ostatnie miesiące pokazały, że problem jest poważny. Dlatego o "snookerowej depresji", zjawisku, które nie musi dotyczyć tylko dżentelmenów z kijem w ręku, jest głośniej niż zwykle. 23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją.

Najważniejsze snookerowe turnieje można oglądać w usłudze Eurosport Player

Ostatnio na problem depresji zwrócił uwagę Ronnie O'Sullivan, sześciokrotny mistrz świata, niektórzy powiedzą, że także gracz wszech czasów. On, kolekcjonując liczne tytuły, poza zielonym stołem przeżył niejedno. Dopadała go depresja, uzależniał się od alkoholu i narkotyków, miał myśli samobójcze.

To żadna tajemnica. Anglik publicznie opowiadał o walce z demonami, w jednym z wywiadów nazwał siebie "królem sabotażu". Dlatego nie tylko z powodu wielkiej klasy sportowej jego głos w snookerowym świecie, teoretycznie zarezerwowanym wyłącznie dla dżentelmenów, jest najbardziej słyszalny.

- Wielu zawodników ma problemy. Rozumiem ich, ponieważ snooker nie jest najzdrowszym sposobem spędzania czasu. Sam musiałem się trochę rozluźnić, żeby grać i zostać przy tym filozofem, aby zachować zdrowy rozsądek, ale nie każdy jest w takim położeniu - opowiedział niedawno w rozmowie z brytyjskim Eurosportem O'Sullivan.

O zagrożeniu i pomocy ludziom z depresją mówi od dawna. W 2019 roku, publikując krótki film w mediach społecznościowych w ramach jednej z akcji podczas Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, napisał: "Wyrzucenie czegoś z siebie jest ważniejsze niż zdobycie mistrzostwa".


Myślał o próbie samobójczej

Całkiem niedawno byli mistrzowie świata Mark Selby i Shaun Murphy oraz półfinalista imprezy z 2019 roku Gary Wilson wyznali, że doświadczyli osobistej rozpaczy, która niszczyła ich zdrowie psychiczne. Niektórzy wciąż ją odczuwają.

Ale pierwszy był Martin Gould, zwycięzca turnieju German Master z roku 2016. 39-letni Anglik po wrześniowej porażce w European Masters z Selbym oświadczył, że raptem kilka miesięcy wcześniej był bliski rzucenia snookera w diabły. Toczył nierówną walkę z samym sobą, szukał pomocy.

- Czułem się wyczerpany psychicznie i fizycznie. Ciało nieustannie mnie bolało. Nie rozmawiałem na ten temat z wieloma ludźmi. Niektórzy tego nie rozumieją. Myślą, że można pstryknąć palcami, obudzić się następnego dnia i wszystko jest różowe - tłumaczył.

Jego problemy nawarstwiały się. W 2004 roku na raka zmarła jego mama Shirley, wiele lat później rozstał się z dziewczyną, co też bardzo przeżył. Mało spał, unikał ludzi, nie chciał trenować, a wyjazdy na turnieje były udręką, zwłaszcza że - jak nie raz podkreślał - w snookerze czujesz się bardzo samotny. Gould zapewnił, że niecały rok temu wyszedł na prostą, po dwóch koszmarnych latach.

Źródło: Getty Images Martin Gould

37-letni Selby w trakcie styczniowego turnieju Masters ujawnił, że jako nastolatek rozważał próbę samobójczą. Nie mógł sobie poradzić z przedwczesną śmiercią ojca. Nadal bierze leki, które przynoszą ukojenie.

- Kiedy ludzie przechodzą depresję, jest to bardzo trudne, a obecne czasy tego zadania nie ułatwiają. Jesteś zamknięty w domu, masz dużo czasu na przemyślenia. Nie możesz robić rzeczy, które lubisz - wyjaśnił trzykrotny mistrz świata.

Zaapelował również, żeby nie bać się poprosić o pomoc specjalistów, także najbliższych.

Źródło: Getty Images Mark Selby

- Nie mam motywacji do gry, do wstawania z łóżka - nie ukrywał w zeszłym miesiącu Wilson. - Nie wiem, co powiedzieliby eksperci, ale brzmi to jak depresja i właśnie się z nią zmagam - dodał 35-letni Anglik, u którego ogromny stres wywołały przeciągające się niemiłosiernie prace przy budowie domu. - Z narzeczoną straciliśmy przez to dużo pieniędzy - podkreślił.

Dlatego zdarzyło mu się stracić cierpliwość przy stole. W niedawnym meczu z Johnem Higginsem popełnił niewytłumaczalny faul. Po tym, jak spudłował natychmiast uderzył z impetem w kolejną bilę. Później utytułowanego rywala, czterokrotnego mistrza świata, przeprosił.



Murphy, mistrz świata z 2005 roku, przyznał, że izolacja wywołana pandemią COVID-19 i ścisły reżim sanitarny narzucony przez organizatorów turniejów, odbiła się na jego zdrowiu, przede wszystkim na wadze.

- Zdawałem sobie sprawę z nadwagi, a mentalnie musiałem zmagać się z tym, że nie mogłem po prostu wyjść i poćwiczyć. Po powrocie do rywalizacji byliśmy uwięzieni w hotelu w Milton Keynes (tam w bańce odbywają się najważniejsze snookerowe imprezy - red.). Naprawdę doskwierało mi to. Nie poszedłem do lekarza, ale powiedziałbym, że cierpiałem na depresję - podkreślił 38-letni Anglik.

W mediach społecznościowych wylała się na niego fala hejtu. - Niektóre komentarze są po prostu ohydne. Często zastanawiam się, kiedy weszliśmy w kulturę wyszydzania wyglądu - stwierdził Murphy, który założył się ze znanym konferansjerem Philem Seymourem o to, kto do kwietnia więcej zrzuci kilogramów. Robią to, żeby pomóc sobie i przy okazji organizując akcję charytatywną.

Źródło: Getty Images Shaun Murphy

"Mruki, mało wylewni"

Historie są różne, ale O'Sullivan ma teorię na temat depresji w snookerze. - Nie uważam, że zdrowe jest przebywanie w pomieszczeniu i wbijanie bil przez cztery, pięć, sześć godzin. A tak robią profesjonaliści. Większość ludzi, gdy przychodzi do klubu, rozmawia z kumplami podczas gry, śmieje się. Ale kiedy gra staje się pracą, jest milczenie, koncentracja tak długo jak tylko możesz. I tak dzień w dzień. To nie wpływa korzystnie na człowieka - zauważył aktualny mistrz świata.

Stąd określenie Anglika "snookerowa depresja". - W piłce nożnej przynajmniej masz obok siebie kolegów, na których możesz liczyć. Zresztą w niektórych sportach zespołowych poszukuje się różnych graczy, żeby się uzupełniali. Nawet w golfie zawodnik ma obok siebie caddiego (osoba, która nosi torbę z kijami, ale też służy radą - red.). Jeśli jest odpowiednio dobrany, może mieć wpływ na nastrój i stan psychiczny. W snookerze takiej osoby nie ma. To naprawdę trudne - podkreślił O'Sullivan.

Snooker sezon 2020/2021 »

Oglądaj
Snooker sezon 2020/2021
Wideo: Eurosport Hamilton awansował do 4. rundy Gibraltar Open

Adam Stefanów, który w zeszłym roku zawiesił karierę, ale miał okazję rywalizować z najlepszymi w zawodowym cyklu Main Tour (obejmuje zawodników uprawnionych do gry w najważniejszych turniejach), przyznaje, że od dawna wiedział o kłopotach z depresją czołowych snookerzystów, choć nazwisk podawać nie chce.

- To byli mistrzowie świata czy liderzy rankingu. Wiem to od ich trenerów. Bo z turnieju tylko jeden zawodnik spośród 128 wraca jako zwycięzca. Pozostali są przegrani, bez różnicy czy odpadli w pierwszej rundzie, czy ulegli w finale, stąd przypadki depresji w snookerze. Nawet u najlepszych, bo chcieliby wygrywać turniej za turniejem, a gracze niżej sklasyfikowani walczą o utrzymanie w elicie plus o pieniądze, żeby opłacić czynsz czy rachunki - tłumaczy wicemistrz świata amatorów z roku 2018.

Rafał Jewtuch, czterokrotny mistrz Polski w snookerze i komentator Eurosportu, uważa, że depresja dotyka snookerzystów, bo są to zwykle osoby introwertyczne. - Na treningu, choć często chodzą do klubów, są zamknięci w sobie. Posłużę się przykładem: kiedyś wprowadziłem kilka osób z zewnątrz do światka snookerowego. Ich konkluzja? Zawodnicy to mruki, mało wylewni, skupieni głównie na tym, co robią, właśnie o skłonnościach depresyjnych - wyjaśnia.

- Pandemia COVID-19 też zrobiła swoje. Jedni radzą sobie lepiej, jak O'Sullivan, który odnalazł złoty środek w postaci ruchu i innych zajawek, a inni, niestety, nie znaleźli. A niektórzy, nie oszukujmy się, lubią sięgnąć po alkohol, a pandemia temu sprzyja, bo ludzie siedzą w domach. Domyślam się, że w ogóle dla Brytyjczyków to trudne, bo tam rzeczywiście mają surowe lockdowny. Na szczęście snookerzyści mogą rywalizować w Milton Keynes, co pozwala im trochę spojrzeć na świat przez pryzmat normalności, bo inaczej mówilibyśmy, w ekstremalnej sytuacji, o kilkudziesięciu przypadkach depresji - dodaje komentator Eurosportu.

Godziny przy stole

Według Jewtucha sukces w snookerze wymaga wyrzeczeń. Trzeba swoje "wystać" przy stole.

- Codziennie wbijasz-wyjmujesz bile, wbijasz-wyjmujesz. To ciągłe powielanie schematów. Jak jesteś młody, dopiero aspirujesz, robisz to przez kilka godzin. Ale jak jesteś O'Sullivanem czy Higginsem, to masz już tyle doświadczenia w treningu, że odcinasz kupony. Ostro ćwiczysz tylko kilka dni przed turniejem, ale nie sądzę, żeby w sezonie ogórkowym mieli ochotę pójść do drugiego pokoju, gdzie mają stoły i z uśmiechem wzięli do ręki kij, skoro robili to większość życia. Natomiast młodzi, którzy starają się dorównać mistrzom, muszą przez to przejść. Bo snooker to gra techniczna i wymagająca mentalnie, którą trzeba podeprzeć ogromem pracy - zaznacza.

Kacper Filipiak, pierwszy Polak, który dostał się do Main Touru, opowiada, że każdy dzień u niego różni się od poprzedniego. Bo snooker - jak podkreśla - to wolność wizji, metod, teorii i założeń.

- Prawie od dekady stawiam na jakość, nie na samą ilość godzin treningu. Celuję w 2,5 godziny jakościowej jednostki treningowej codziennie. Poza tym ćwiczę fizycznie i odżywiam się jak atleta, oglądam również mecze - mówi 25-letni zawodnik z Warszawy.

Oglądaj
Filipiak przegrał z Dingiem w 1. rundzie German Masters
Wideo: Eurosport Filipiak przegrał z Dingiem w 1. rundzie German Masters

O'Sullivan po treningach wyżywał się biegając, ale nie sam, często ktoś mu towarzyszył. W 2011 roku zaczęła się jego współpraca ze znanym brytyjskim psychologiem Stevem Petersem, autorem książki "Paradoks szympansa", która sprzedała się w ponad milionowym nakładzie. Od tego czasu O'Sullivan wywalczył trzy z sześciu tytułów mistrza świata, ale w przeszłości - jak ujawnił - akceptował swój zły stan psychiczny, uważając, że to "naturalny produkt uboczny" ogromnej chęci osiągnięcia sukcesu. Później jednak ograniczył oczekiwania względem siebie. Inaczej mogłoby być różnie.

Pomógł mu w tym także Steve Davis, legenda snookera, sześciokrotny mistrz świata, który w latach 90. nie mógł znieść, że musi ustąpić miejsca wschodzącej gwieździe Stephena Hendry'ego. Z tego powodu przeżył dziesięć najgorszych lat, ale nie w karierze. W życiu. W końcu udało mu się odnaleźć równowagę i radość z gry.

Ale Ronnie ostrzega: nie każdy to potrafi.

- Kiedy jesteś na szczycie, zdobywasz trofea, nie masz nic przeciwko "snookerowej depresji". Jednak jeśli dajesz z siebie wszystko i nie dostajesz nic w zamian, odpadasz w pierwszej czy w drugiej rundzie, czujesz się jak gówno. To zupełnie inna historia, z którą musisz się uporać - tłumaczy.

Źródło: Eurosport Ronnie O'Sullivan

Jewtuch: - W pewnym momencie trafiłem na terapię. Tyle lat grania, porażek i zwycięstw na koncie i nagle wszystko to przestało być istotne. Człowiek w pewnym wieku zaczyna myśleć o tym wszystkim, co można jeszcze zrobić lub co się ominęło z powodu snookera. To brzmi brutalnie. Jednak pierwiastek rywalizacji zostaje w tobie i sprawia, że chcesz rywalizować nawet wtedy, kiedy nie ma na to miejsca, jak choćby z najbliższymi. Chcesz wypełnić pustkę po graniu czymś innym, a zaczynasz od zera. Dużo czasu upłynęło, zanim stanąłem na nogi. Teraz nie jestem tak surowy dla siebie.

- Snooker testuje granice poczucia kontroli i nadawania znaczenia. Gra umieszcza cię w skrajnych sytuacjach bardzo brutalnie. Wiele czynników niezależnych ma wpływ na przebieg frejma. Im lepiej grę rozumiesz, tym jest trudniejsza i twój wpływ na przebieg meczu jest coraz mniejszy. Nikt nie lubi sytuacji braku wpływu na rzeczywistość, a dla układu nerwowego to piekło. Nie sądzę, że snooker i samotność mają coś wspólnego. Jest to po prostu kolejny sport indywidualny. W meczu jesteś sam, poza nim to zależy od ciebie. Zawodnik może czuć się niezrozumiany przez kogoś, kto nigdy nie grał w snookera na tym poziomie. To rzeczywiście ciekawy mechanizm. Nie oznacza to, że nie można nad sobą pracować. Neuroplastyczność jest podobno nieograniczona - uważa Filipiak.

MŚ w snookerze 2020 »

Oglądaj
MŚ w snookerze 2020
Wideo: Eurosport MŚ w snookerze - podsumowanie ostatniego dnia

Depresja nie skreśla

Psycholog sportowy Katarzyna Selwant podkreśla, że wsparcie w sporcie, zwłaszcza indywidualnym, jest nieocenione. - Na przykład w lekkoatletyce w danych konkurencjach funkcjonują mikrozespoły. Zawodnik ćwiczy z trenerem, ale często, dla zdrowia mentalnego i lepszej atmosfery, dokooptowywany jest przynajmniej jeszcze jeden zawodnik. Inna jest wtedy dynamika takiej grupy, choć nie znam dokładnych statystyk, czy depresja przeważa w sportach indywidualnych, ale z psychologicznego punktu widzenia może coś w tym być - tłumaczy.

I dodaje: - Z drugiej strony mówi się o czymś takim jak "samotność w tłumie" w sportach drużynowych. Niby jesteśmy w grupie, który nas otacza, a jednak czujemy się bardzo samotni. Do tego obecna sytuacja pandemiczna jest absolutnie niesprzyjająca, czy to w sportach indywidualnych, czy w drużynowych. Obserwuję znaczące obniżenie nastroju u zawodników w wielu dyscyplinach. A to też niebezpieczne zjawisko, mogące prowadzić w konsekwencji do depresji.

Co przyczynia się do depresji u sportowców? - Między innymi przetrenowanie, monotonia treningów, utrata przyjemności z gry, zbyt duże oczekiwania wobec siebie, brak celu, często też brak planu B na życie - wymienia Selwant. 

- Ale depresja, która jest wyleczona, nie stanowi przeszkody dla dalszych sukcesów w sporcie. Nie można powiedzieć, że ktoś ma taką skłonność i że całe życie będzie w stanie depresji. Zależy, jak ją przepracuje, czy ten rozdział zamknie i pójdzie śmiało do przodu. Często wydaje nam się, że coś zostawiliśmy za sobą, ale tego nie przeżyliśmy, nie przepracowaliśmy i dlatego wydaje się, że depresja jest uśpiona, gdzieś się czai. To tak, jakby myśleć, że mam słabsze kolano, bo było kontuzjowane i już nie mogę na nie nigdy liczyć - podsumowuje.

Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją jest obchodzony 23 lutego od 2001 roku. Celem jest upowszechnienie wiedzy na temat depresji i zachęcenie chorych do leczenia.

Autor: Krzysztof Zaborowski / Źródło: eurosport.pl

Zobacz również

Snooker
Snooker