Mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym Oberstdorf 2021 na żywo w Eurosporcie i Eurosport Playerze

Długo musiał na to pracować, bo Żyła w Oberstdorfie został najstarszym w historii mistrzem świata. Po złoto na skoczni normalnej sięgnął w wieku 34 lat.

Mało kto na niego stawiał. To w Kamilu Stochu czy w broniącym tytułu Dawidzie Kubackim pokładano największe nadzieje na polski medal, bo złoto zarezerwowane było dla Halvora Egnera Graneruda, dominatora w Pucharze Świata.

Ale żaden z nich nie znalazł się na podium. Zaś Żyła wygrał bezdyskusyjnie, choć małe obiekty nigdy mu nie leżały. I w swoim stylu oszalał ze szczęścia. Radość w zasadzie wykrzyczał. Jeden z niemieckich dziennikarzy, któremu nie przypadł do gustu sposób świętowania Polaka, nazwał go "klaunem", ale to krzywdząca i niesprawiedliwa opinia.

Oglądaj

W sobotę do złota dorzucił brąz w konkursie drużynowym. Znów cieszył się jak szalony.

Oglądaj

Owszem, zachowania Żyły uchodzą za niekonwencjonalne w środowisku, ale to sportowiec z krwi i kości. Lubiący pożartować, ale w pracy za to piekielnie ambitny.

- Nie można brać Piotrka tylko przez pryzmat śmieszka, bo on codziennie, tak jak pozostali nasi reprezentanci, ciężko pracuje na sukces. W swoim zachowaniu jest autentyczny, nikogo nie udaje, ale to nie zaburza jego priorytetów. Jak widzę go na siłowni, mam wrażenie, że zaraz ją rozniesie. Zawsze trenuje na sto procent. Zresztą w życiu nie ma u niego półśrodków - mówi Jakub Kot, były skoczek narciarski, obecnie ekspert Eurosportu.

Droga Żyły do wymarzonego złota była wyboista, a i ostrych zakrętów nie brakowało. Pozbywano się go z kadry, odsuwano od konkursów olimpijskich, czyli tych najbardziej prestiżowych. W międzyczasie poznał również ciemną stronę sławy, gdy plotkarskie serwisy rozpisywały się o jego rozwodzie.

Ale i to przetrwał.

Oglądaj

Skakał w gipsie

Żyłę odkrył Jan Szturc, pierwszy trener Adama Małysza, prywatnie wujek Orła z Wisły. Szturc swego czasu wspominał, że mały Piotrek, mając lat osiem, zaskakująco dobrze jeździł na nartach, a pierwszy skok na obiekcie K-17 w Wiśle Centrum ustał. Co innego mały Adam, który upadł w debiucie, lądując na siódmym metrze.

Szturc dał Żyle podstawy, a drzemał w nim ogromny potencjał. Którego trenera lub zawodnika nie zapytać, czy to z czasów juniorskich, czy późniejszych, każdy z uznaniem mówi o jego piekielnie mocnym odbiciu.

- Piotrek mógłby skakać godzinami. Raz byliśmy na konkursach Pucharu Kontynentalnego, a on przeskakiwał sobie ot tak, po prostu, nawet nie w formie rozgrzewki, barierki odgradzające. Trenerzy innych ekip robili mu zdjęcia. Nie mogli uwierzyć, że młodemu zawodnikowi przychodziło to tak łatwo - wspomina w eurosport.pl Wojciech Topór, kolega z juniorskiej reprezentacji.

- Ogromny talent, a dzięki odbiciu dostał się po raz pierwszy do kadry juniorów. Jej trenerem był Stefan Horngacher. Wypatrzył Piotrka chyba na treningu albo usłyszał o jego nieprzeciętnych możliwościach i od razu wziął go do zespołu. Nie na podstawie wyników, a właśnie z powodu odbicia - dodaje.

W 2005 roku Horngacher, rozpoczynający wielką trenerską karierę, stworzył ekipę, która wywalczyła wicemistrzostwo świata juniorów w Rovaniemi. Oprócz Żyły i Topora w srebrnej drużynie skakali Kamil Stoch i Paweł Urbański.

- Jak pamiętam Piotrka? Często mieszkaliśmy w jednym pokoju na wyjazdach. Zawsze miał w sobie dużo energii, takiej naturalnej, choć do wszystkiego podchodził poważnie - mówi Urbański, który przypomina sobie jeszcze jedną rzecz.

- Przed świętami na treningu w Zakopanem Piotrek złamał rękę po skoku. Miał ją w gipsie, choć od łokcia do nadgarstka mógł zginać. I z tym gipsem dalej skakał w Pucharze Kontynentalnym przed mistrzostwami. Nie było z nami serwismena, więc pomagałem mu w przygotowaniu nart. Dobrze to pamiętam, bo w Engelbergu udało mi się wówczas wygrać - opowiada.

Jedni się poddali, on trenował i ma nagrodę

Różnie potoczyły się ich losy. Żyła od kilku dni jest najstarszym w historii mistrzem świata, Stoch od lat kolekcjonuje najcenniejsze medale. Topór i Urbański szybko dali sobie spokój ze skakaniem. Zabrakło im albo zdrowia, albo wytrwałości. Topór do niedawna był trenerem reprezentacji juniorów w skokach narciarskich, Urbański jest kierowcą ciężarówki.

- Wobec Kamila były duże oczekiwania i w pewnym momencie obawiałem się o niego, ale małymi krokami doszedł do najwyższego poziomu na świecie. A Piotrka podziwiam, bo przetrwał trudniejsze okresy. Znalazł się przecież poza kadrą. Zawodnicy najczęściej w takiej sytuacji się poddają. Bo mają do dyspozycji gorszy sprzęt, trenerzy patrzą na nich trochę inaczej, poświęcając uwagę najlepszym. Żyła mimo to trenował i doczekał się nagrody - mówi Urbański.

Rywalizacja na poważnie, oznaczająca występy w Pucharze Świata, zaczęła się dla Żyły w 2006 roku. W obu konkursach w Sapporo zdobył pierwsze punkty (zajął 19. i 20. miejsce), ale ciągu dalszego nie było.

W elicie punktował incydentalnie albo w ogóle jak w smutnych sezonach 2007/2008 i 2009/2010. W debiutanckich mistrzostwach świata seniorów w Sapporo 2007 nie wchodził do drugiej serii (35. i 42. pozycja). W Pucharze Kontynentalnym, swoistej drugiej lidze w skokach, wcale lepiej nie było.

Nie szło u trenera reprezentacji Hannu Lepistoe, nie szło też, przynajmniej na początku kadencji, u Łukasza Kruczka, następcy Fina.

Oglądaj

Żyła brutalnie zderzył się z rzeczywistością. Wylatywał z kadry A.

- Miał wiele momentów nie tyle załamania, co zniechęcenia i zwątpienia. Ale jemu to szybko przechodziło. Najtrudniej u niego było 11 lat temu, kiedy został odstawiony przez trenera Łukasza Kruczka. Trwało do około pół roku. Miał kryzys, ale też chęć udowodnienia, że trener się mylił. Był poza szkoleniem centralnym (nie był objęty finansowym wsparciem ze Polskiego Związku Narciarskiego czy ministerstwa sportu - red.) - wspominał w eurosport.pl Szturc.

- Utrzymywali go rodzice, którzy dzwonili do mnie i pytali, czy warto. Po sezonie usiedliśmy i pogadaliśmy. On powiedział, że chce trenować ze mną, że się nie podda. Chciał wrócić do kadry, żeby udowodnić, że to miejsce mu się należy. Błysnął w zawodach Pucharu Kontynentalnego i na Turniej Czterech Skoczni już pojechał - opowiadał trener z Wisły. 

Za Żyłą ciągnęła się łatka utalentowanego, ale zawodzącego zawodnika. - Ma znacznie lepszy wyskok ode mnie i fizycznie jest też dużo bardziej sprawny. Jeśli on by z tego wykorzystał na skoczni 60 procent, myślę, że stać go na walkę o podium - mówił Małysz w 2011 roku, gdy kończył wielką karierę.

Jak małpka na Krupówkach

Dwa lata później sprawdziły się słowa Orła z Wisły. Żyła doczekał się sukcesów. Najpierw w drużynie - w składzie Stoch, Dawid Kubacki i Maciej Kot - świętował brąz mistrzostw świata w Val di Fiemme.

W marcu było pierwsze podium w Pucharze Świata, od razu na najwyższym stopniu - ex aequo z Gregorem Schlierenzauerem - w Oslo. Zdążył jeszcze zająć trzecie miejsce na mamucie w Planicy i tyle. Żyła gorzko później żartował, że sezon skończył się nim on w końcu ustabilizował formę.

Za to słupki popularności wystrzeliły. Małyszomanii już nie było, ale pojawił się godny następca w postaci Stocha. Polacy wciąż chętnie śledzili skoki narciarskie, telewizje liczyły oglądalność konkursów w milionach.

Żyła swoimi zabawnymi wypowiedziami, często mającymi niewiele wspólnego z poprawną polszczyzną, czym się do dzisiaj w ogóle nie przejmuje, trafił na podatny grunt. Kibice polubili autentyczność skoczka, który bawi ich także oryginalnymi na swój sposób wpisami na Facebooku. I tam językoznawcy bezradnie rozłożyliby ręce.

Żyła opowiadał, że o sławę nie zabiegał. Być może dlatego od razu się pogubił. Telefon ciągle dzwonił, były prośby o wywiady, propozycje reklamowe, a on nie potrafił odmawiać i obiecywał ponad siły. Później to żona mówiła "nie".

- Straciłem podgląd na rzeczywistość, każdy chce mieć kawałek mnie. Nie jestem jak miś na Krupówkach. Jestem jak małpka - przyznał w 2013 roku na łamach "Rzeczpospolitej".

Dla kibiców charakterystyczny śmiech jest znakiem rozpoznawczym Żyły, ale dla jego znajomych już niekoniecznie.

- Owszem, zawsze był nadpobudliwy, ale na ogół pozostawał spokojny i opanowany. Z domu wyniósł dobre wychowanie. A jego późniejsze wywiady? Trochę mnie zaskakują, ale taki ma sposób bycia w mediach - mówi Urbański. 

Topór: - Od dziecka rywalizowaliśmy na skoczni. Potem uczyliśmy się w licealnej klasie w SMS Zakopane. W szkole był spokojny, nauczyciele nie mieli z nim problemów, choć orłem też nie był. Po lekcjach lubił pożartować z chłopakami, ale takich sytuacji jak teraz w wywiadach nie przypominam sobie.

Tamten wzlot Żyły trwał krótko. Co prawda w dwóch następnych sezonach w PŚ punktował regularnie, ale nie osiągał oszałamiających wyników. W trzecim, ostatnim za kadencji Kruczka, było już beznadziejnie, ledwie 89 zdobytych punktów, choć biorąc pod uwagę możliwości motoryczne powinien przeskakiwać rywali. A jednak spadał na bulę.

Niby znów pomógł wywalczyć brąz mistrzostw świata w Falun 2015, ale rok wcześniej na pewno docierały do niego głosy, że przeszkodził drużynie zdobyć olimpijski medal w Soczi.

"Garbik", potem rozwód

Musiał wrócić Horngacher, żeby odżyły nadzieje, ale nowy szef reprezentacji postawił sprawę jasno. Albo Żyła pozbędzie się "garbika", albo wylatuje.

Ten "garbik" to inaczej pozycja najazdowa w wykonaniu Żyły, ale trenerzy zauważyli, że ograniczała ona prędkość i utrudniała wyjście z progu. Szturc i Małysz próbowali zawodnikowi ten styl wyperswadować. Orzeł z Wisły ostrzegał nawet, że w ten sposób zaprzepaści nieprzeciętny talent.

Żyła obstawał przy swoim, święcie wierząc, że to on ma rację, skoro potrafił wygrać konkurs Pucharu Świata w Norwegii.

Bezsilni byli również Lepistoe oraz Kruczek. Ten drugi oświadczył nawet, że nie ma sensu zmuszać Żyły, niech robi to, co czuje. Inaczej będzie jeszcze gorzej.

Horngacher, słynący z twardej ręki, postawił na swoim, a Żyłę znał przecież z czasów juniorskich. Wiedział, jak do niego trafić i ponoć poszło dość sprawnie. Żyła opowiadał później w wywiadach, że w sumie nie miał wyjścia. Austriacki szkoleniowiec tłumaczył dyplomatycznie, że tylko wskazał drogę, a resztę zrobił zawodnik.

- Przyjście do reprezentacji Horngachera w 2016 roku było punktem zwrotnym w karierze Piotrka. Może w przypadku Stocha tak twarda ręka nie jest potrzebna, ale Żyle na pewno się przydała, a on Stefanowi jeszcze zaufał - tłumaczy Jakub Kot. 

"Ruszałem se z belki, garbik, fajeczka, no i leciało", czyli słynne zdanie, które kiedyś wypowiedział Żyła, stało się nieaktualne.

Bo efekty zmian były piorunujące. W sezonie 2016/2017 Żyła był drugi w prestiżowym Turnieju Czterech Skoczni i w końcu błysnął indywidualnie na wielkiej imprezie. W Lahti wyskakał brąz na dużej skoczni, a drużyna z nim w składzie została najlepsza na świecie. Sukcesy bez precedensu.

Oglądaj

Żyła zaskoczył wszystkich, najbardziej chyba samego siebie. Dziennikarze dociekali, w jaki sposób wyszarpał brąz (był szósty po pierwszej serii), a on nie potrafił odpowiedzieć. Był oszołomiony.

Poza paroma niewiele wnoszącymi zdaniami wydusił z siebie, że medal dedykuje dzieciom, Kubie i Karolinie, bo - jak stwierdził - chyba oglądały szalone zawody w telewizji.

Oglądaj

Jedni tłumaczyli, że był to efekt ekstremalnego wręcz skupienia Żyły. Inni przebąkiwali o kłopotach prywatnych w życiu skoczka, o których z czasem dowiedziała się cała Polska.

Głównie za sprawą żony Justyny, która w lutym 2018 opublikowała w mediach społecznościowych emocjonalny wpis. Oskarżyła w nim męża, że zostawił ją i dzieci dla kochanki i że kłopoty w związku trwają od zeszłego roku.

Żyła bronił się, publicznie zaprzeczając, że nie zdradził żony, a powodem kryzysu były ciągle kłótnie - jak wyznał - dosłownie o wszystko.

W końcu para rozwiodła się pod koniec roku 2018, po 12 latach małżeństwa. Obie strony utrzymują, że pozostają obecnie w poprawnych relacjach.

Ale prywatne problemy, o których rozpisywały się zwłaszcza portale plotkarskie, odbiły się na sportowej formie. Żyła pojechał na igrzyska w Pjongczangu, ale na treningach przegrywał wewnętrzną rywalizację i nie wystąpił w żadnym olimpijskim konkursie. Pozostało mu kibicować kolegom, którzy w drużynie sięgnęli po historyczny brąz, a Stoch na dużej skoczni dołożył złoto.

Albo gaz do dechy, albo hamulec

Horngacherowi i tak wiele może zawdzięczać. Austriak stworzył z niego zawodnika, który uzbierał worek medali i regularnie stawał na podium w Pucharze Świata, przede wszystkim w sezonie 2018/2019 (łącznie siedem razy).

Oglądaj

A jak trzeba, to i karcił. Kręcił nosem na medialną aktywność podopiecznego, więc był czas, że Żyła unikał dziennikarzy. Po prostu przechodził obok, żadnego uśmiechu, żartu. Nic.

- Za Piotrkiem czasem naprawdę trudno mi nadążyć. Jedyną osobą, której się naprawdę słucha, to trener Horngacher. Nie wiem, czy to jego szukanie koncentracji nie jest przejawem tego, że sam nie wie, jaki ma być - bardziej wesoły, czy wycofany. On niczego nie potrafi wypośrodkować, jest zero-jedynkowy. Tak samo jeździ samochodem - albo gaz do dechy, albo hamulec - tłumaczył w eurosport.pl Małysz, pełniący do dziś rolę dyrektora w Polskim Związku Narciarskim.

Żyła czuł ogromny respekt przed Horngacherem, który odszedł z reprezentacji w 2019 roku. Zastąpił go dotychczasowy asystent Michal Doleżal, który wybrał ewolucję. Nie było sensu rozwalać systemu, który taśmowo produkował puchary i medale.

O tym, że Żyłę łączy z Doleżalem inna relacja niż z Horngacherem, wiele mówi ich rozmowa dzień przed konkursem na skoczni normalnej w Oberstdorfie. Panowie pogadali sobie od serca, zwłaszcza Żyła, który zdawał sobie sprawę, że wcześniej nie błyszczał. Podziałało. Następnego dnia nie było na niego mocnych. Wszystko zagrało, już od rana mógł przenosić góry.

Żyła wyznał kiedyś także, że poza skokami niewiele w życiu potrafi robić, dlatego zamierza latać na nartach jak najdłużej. Zresztą z polskiej ekipy płyną głosy, że właśnie on ze starej gwardii, do której należą Stoch i Kubacki, ma na to największe szanse, bo unikał do tej pory ciężkich kontuzji.

W sumie dlaczego nie. Z ich cienia ostatnio wyszedł.

Eurosport przygotował konkurs dla widzów na mistrzostwa świata w Oberstdorfie. Nagrodą jest spotkanie z Thomasem Morgensternem dla dwóch osób i przelot pilotowanym przez niego helikopterem m.in. nad obiektem sportowym w Villach. Część pytań konkursowych padnie wyłącznie na antenie Eurosportu 1 podczas transmisji z rywalizacji kobiet i mężczyzn począwszy od 2 marca. Szczegóły TUTAJ.