NBA to trudna liga. Najtrudniejsza. Gdy na jej parkietach po raz pierwszy pojawia się nastolatek lub świeżo upieczony absolwent uniwersytetu, w pierwszych minutach dowiaduje się, że tak naprawdę niczego jeszcze nie umie, bo studia i nauka są jednym, a życie i praca czymś zupełnie innym.
Mało który z nich potrafi bronić, rzadko który atakować.

Pierwsze i drugie przyjście Jordana

30-20 lat temu przedostanie się pod kosz w przypadku tych najmłodszych zawodników grających w NBA często graniczyło z cudem. Łokcie wbijane w żebra, przetrącone szczęki, zęby lecące na parkiet były codziennością ligi. Wie o tym choćby AC Green, któremu po 16 latach kariery rozpoczętej w 1985 r. zostały tylko dwa zęby. Całe szczęście, że chirurgia szczękowa od czasów metalowych protez, których używał Freud, poszła naprzód.

Pierwszoroczniakom było i do dziś jest trudno, ale w drafcie 1984 r. pojawiło się dwóch zawodników, po których można było spodziewać się więcej. Byli to Hakeem Olajuwon i Michael Jordan. Olajuwon był potężny, do tego niezwykle szybki i w kolejnych latach zdefiniował na nowo pozycję centra. Michael Jordan w tym sporcie na nowo zdefiniował niemal wszystko.

Wchodząc do ligi latem 1984 r. – wybrany w losowaniu z numerem 3 przez Chicago Bulls – Jordan udzielił wywiadu, w którym powiedział, że ma nadzieję na osiągnięcie w NBA sukcesu. Dopytywany wyjaśnił, że ten oznacza dla niego perspektywę pojawienia się "w chociaż jednym Meczu Gwiazd". Lata 80. były czasem, w których w tych tradycyjnych meczach odbywających się na początku lutego każdego roku grali tylko najlepsi z najlepszych. Dziś te czasy w dużej mierze minęły, Weekend Gwiazd został bowiem podporządkowany – jak prawie wszystko w sporcie – marketingowi i reklamie.

Jordan już w pierwszym roku okazał się być kimś więcej niż koszykarzem. Wiele zapowiadało, że stanie się fenomenem kulturowym. Dzięki dużemu rynkowi reklamowemu, jakim było Chicago, mówiło się o nim często. W hali pojawili się kibice, a ogólnokrajowe telewizje zaczęły się bić o prawa do transmisji spotkań. W tym czasie kampanie reklamowe małej firmy produkującej obuwie sportowe – Nike – dotarły też po raz pierwszy do milionów odbiorców. W 1985 r. Michael Jordan – najlepszy debiutant sezonu zasadniczego – uzyskał przydomek współcześnie wart setki milionów dolarów rocznie: Air – Jego Powietrzność.

W sezonie 1985/86 Jordan wciąż był jednak kimś nowym. Choć poprzednią kampanię zakończył rzucając ponad 28 punktów przy skuteczności 51,5 proc. z gry, kolejne rozgrywki miały jeszcze wiele zweryfikować. Niektórzy komentatorzy nazywali go już wtedy "jedną z gwiazd ligi", ale inni w to wątpili. Byki były wtedy jedną z najsłabszych drużyn w NBA i Jordan na tle kolegów z szatni wyglądał po prostu bajecznie.

W trzecim meczu sezonu MJ fatalnie wylądował przy ataku na kosz i złamał kość śródstopia. Początkowo mówiono tylko o pęknięciu, ale kolejne badania potwierdziły potrzebę operacji. W końcu przeprowadzono aż trzy, a Byki trzy czwarte sezonu rozegrały bez niego.

Na boiska MJ wrócił w marcu. Chicago nie miało – po raz kolejny w ostatnich latach - wielkich szans na play-offy. Jordan potrzebował pięciu z rzędu przegranych po powrocie meczów, by zacząć wracać do formy. Zdobywał w nich średnio 14 pkt przy 37-proc. skuteczności z gry. Z ostatnich dziesięciu spotkań Byki wygrały jednak sześć, a 23-latek trafił 99 z 203 prób z gry, notując średnio 26,5 pkt.

Bird i Boston - legendy ligi

To, co interesuje nas po latach, wtedy jednak w NBA nie interesowało prawie nikogo. Oczy wszystkich zwrócone były bowiem tylko w kierunku dwóch miast – Bostonu i Los Angeles i dwóch wielkich dynastii tamtego czasu.

Od 1980 r. Celtics i Lakers zdobyli pięć z sześciu tytułów, a do 1988 r. mieli dołożyć kolejne trzy. W wyobraźni kibiców centralne postaci zajmowali Magic Johnson i Larry Bird. Pierwszy – najwspanialszy podający w historii tego sportu – łączył w sobie finezję i niezwykłą siłę; drugi był jednym z najwszechstronniejszych koszykarzy, jacy kiedykolwiek postawili nogę na parkiecie; doskonale grał pod koszem, bronił i miał jeden z najpewniejszych rzutów swojej epoki.

W sezonie 1984/85, w którym Jordan trafił do NBA, to oni dwaj spotkali się w finale NBA. Zwyciężył Johnson, ale rok wcześniej był to Bird. MJ grał więc nie w swojej bajce. Mając za sobą zaledwie 100 meczów rozegranych w dwa lata, stanowił wciąż jedynie tło dla tej dwójki - zwłaszcza dla Birda, architekta gry Bostonu, niepodzielnie panującego w Konferencji Wschodniej NBA.

W sezonie 1985/86 Celtowie otarli się o perfekcję. Wygrali 67 z 82 meczów. Wtedy był to jeden z trzech najlepszych wyników w historii koszykówki. Potem więcej spotkań mieli w sezonie wygrać już tylko Chicago Bulls (69 i 72) oraz Golden State Warriors (73 - dopiero 30 lat później, czyli dwa tygodnie temu).

W pierwszej piątce hali Boston Garden wychodziły wtedy gwiazdy dziś będące członkami Galerii Sław NBA. Obok Birda - Kevin McHale i Robert Parish. Obrońcami byli Danny Ainge i Dennis Johnson. Bird, McHale i Parish byli w pierwszej "10" punktujących i zbierających w lidze. Ainge i Johnson stanowili rdzeń jednej z najlepiej broniących ekip NBA. To Boston Celtics - absolutni faworyci do gry w finale, po raz kolejny z Los Angeles Lakers - mierzyli się w pierwszej rundzie fazy play-off z Chicago Bulls.

Dla porównania, Byki - dla porównania - wygrały w tamtym sezonie zaledwie 30 meczów, ale i to starczyło w małej jeszcze lidze na awans do dalszej części rozgrywek. Dowodzić miał nimi Jordan, był to jednak Jordan wracający po prawie roku przerwy i, jak sądzili pewnie wszyscy, poobijany i jeszcze niepewny własnej gry.

Dodatkowo miał stanąć naprzeciwko Celtów i Larry’ego Bird. Bird był wtedy maszyną. W sezonie zasadniczym rzucił dla klubu najwięcej punktów, zebrał najwięcej zbiórek, najwięcej razy asystował i przechwytywał piłkę. Zakończył kampanię ze średnimi 25,8 pkt, 9,8 zb, 6,8 as., 2 przech. na mecz. Poza Oscarem Robertsonem w latach 60. i LeBronem Jamesem przed kilkoma laty, nikt nigdy nie zbliżył się do niego w tych statystykach. Zarówno jednak Robertson, jak i James nie utrzymali swych osiągnięć na takim poziomie przez pierwsze 10 lat kariery.

Tak, Larry Bird grał na osiągalnym dla siebie tylko poziomie od pierwszego roku w lidze i do dziś oddaje mu się cześć mówiąc: Larry The Legend.

"Bóg w przebraniu Michaela Jordana"

Spotkania w Boston Garden 17 i 20 kwietnia nie zapowiadały niczego wyjątkowego. Po raz 261. i 262. z rzędu kibice wypełnili halę po brzegi. Od 1980 r. przychodzili na mecze pewni tego, że ich drużyna wygra często wręcz miażdżąc przeciwnika. Tymczasem Chicago zaczęło od szybkiej gry w ataku. Po pierwszej kwarcie prowadziło, a do przerwy przegrywało jedynie dwoma punktami. Potem straszliwa obrona Celtów zatrzymała Byki i skończyło się zwycięstwem gospodarzy 123:104.

Celtics znaleźli się jednak mimo to na dziwnym dla siebie terytorium. Przed drugim meczem wszyscy mówili już o Michaelu Jordanie, 23-latek miesiąc po powrocie do gry po kontuzji, która mogła zakończyć jego karierę, rzucił bowiem w tamtym spotkaniu aż 49 punktów. Komentator stacji CBS zapowiadający mecz nr 2 zadał nawet na antenie pytanie: "czy Celtowie będą potrafili zatrzymać Michaela Jordana?".

Dwie godziny później odpowiedź stała się jasna i jak widać jest cytowana 30 lat później. Jordan zaczął od rzucenia pierwszych sześciu punktów Byków, do końca kwarty miał ich już prawie 20, a gospodarze po kolejnych akcjach rozkładali tylko ręce. MJ był tak niewiarygodnie szybki, że wyżsi i silniejsi od niego rywale przegrywali mimo to w każdej kolejnej akcji "jeden-na-jeden". Do historii NBA przeszło zagranie Jordana, który mając naprzeciwko siebie Larry'ego Birda, kilka razy przełożył piłkę między nogami i nie mogąc znaleźć drogi pod kosz, przepięknym rzutem z półdystansu wywołał jęk na trybunach.

W kolejnych minutach Bird coraz częściej stawał się tym, którego posyłano, by powstrzymywał MJ'a. W pierwszym meczu młodego obrońcę kryło nominalnie pięciu różnych zawodników i żaden z nich nie dał sobie z nim rady. Bird - żywa legenda NBA - też nie potrafił tego zrobić. Po fatalnej pierwszej kwarcie, w której nie rzucił nawet punktu, potem jednak - wściekły - zaczął grać tak jak tylko on potrafił. W trzech kolejnych kwartach uzbierał 36 punktów, 12 zbiórek i 8 asyst. Dzięki temu Celtowie cudem zremisowali i przy stanie 116:116 doprowadzili do dogrywki.

Jordan:
1 mecz: 49 pkt., 4 zb., 2 as., 2 przech., 1 blok
2 mecz: 63 pkt., 5 zb., 6 as., 3 przech., 2 bloki
3 mecz: 19 pkt., 10 zb., 9 as., 2 przech., 1 blok

Bird:
1 mecz: 30 pkt., 6 zb., 8 as., 3 przech.
2 mecz: 36 pkt., 12 zb., 8 as., 1 przech., 2 bloki
3 mecz: 19 pkt., 6 zb., 8 as., 1 przech., 2 bloki

Jordan i Bird w serii play-offów w 1986 r.

Im dłużej trwał mecz, tym częściej za głowy łapali się jednak kibice, zawodnicy, a nawet trener mistrzów NBA. Michael Jordan, który w tamtym meczu na parkiecie spędził 53 z 58 minut, po prostu nie zwalniał. Kevin McHale i Robert Parish wykończeni jego niekończącymi się atakami na kosz, ociekali potem. Bird za każdym razem przychodził z pomocą, narażając drużynę na to, że MJ w ostatniej chwili poda piłkę do odkrytego zawodnika.

Bird na parkiecie spędził 56 z 58 minut, McHale - 51, a kryjący od pierwszej minuty Jordana Dennis Johnson - 44, które zapamiętał do końca życia, w końcu opuszczając parkiet po 6. faulu na obrońcy Byków.

Realizatorzy transmisji ze stacji CBS już w 1. kwarcie pokazali wyczyn Jordana z poprzedniego meczu zauważając, że 49 punktów stanowiło piątą największą zdobycz punktową zawodnika grającego przeciwko Bostonowi w ostatnich 30 latach. Niedościgniony wzór - Elgin Baylor - kiedyś rzucił ich Celtom 61. Tej nocy jednak Michael Jordan go pobił.

23-latek z numerem 23 na koszulce, zakończył spotkanie z 63 punktami. Trafił 22 z 41 rzutów z gry i 19 z 21 rzutów osobistych. Dołożył do nich 5 zbiórek, 6 asyst, 3 przechwyty i 2 bloki. Chicago przegrało po dwóch dogrywkach 131:135. Jordan był zły. Swojego indywidualnego sukcesu nie świętował. Nie świętowali też jednak zwycięzcy.

Wykończony psychicznie trener Celtów - K.C. Jones - powiedział: "na dzisiejszy wieczór nie mam słów". Wyczerpany fizycznie Larry Bird - Larry Legend starszy od Jordana o 7 lat, co w NBA stanowi całe pokolenie - powiedział to, co już na zawsze zapamiętała Historia:

- Nie sądziłem, że ktokolwiek będzie w stanie zrobić nam to, co zrobił Michael. Jest dziś najbardziej niebywałym, niezwykłym zawodnikiem w lidze. Myślę, że to Bóg w przebraniu Michaela Jordana.

Słowa jednego z największych koszykarzy w dziejach wypowiedziane już u początku kariery Jordana wyprzedziły kolejne kilkanaście lat sukcesów sportowca, który NBA odkrył dla całego świata.

Tamtej nocy 20 kwietnia 1986 roku Bird zrozumiał, że kiedyś to Michael będzie legendą.

* Dwa dni później Chicago przegrało ostatni mecz serii. Boston doszedł później do finałów NBA i zdobył kolejny tytuł. Dla Larry'ego Birda był on trzecim i ostatnim.

* 63 punkty Michaela Jordana do dziś pozostają rekordem play offów NBA.